Alan Derinliğini Anlamak

Alan Derinliği Tam Olarak Nedir?

Basitçe söylemek gerekirse, net görünen bir fotoğraftaki en yakın ve en uzak nesneler arasındaki mesafeye alan derinliği deriz. Kameralar yalnızca bir noktaya çok keskin bir şekilde odaklanabilir, ancak keskinlikten bulanıklığa doğru olan geçiş, aşamalı bir süreçtir.

Alan derinliği, görüntülerin bir nesnenin önünde ve arkasında ne kadar odakta olduğunun bir ölçüsü olarak tanımlanabilir ve görüntünün hangi bölümlerinin keskin, hangi bölümlerinin bulanık olduğunu kontrol etmek için kullanılır. Bu etkiyi elde etmek için, fotoğrafçıların ƒ/1.4 ile ƒ/22 arasında değişen farklı diyafram değerlerini, kamera-konu mesafelerini, odak uzunluklarını, deklanşör hızını, ISO ayarları ve çok daha fazla değişkeni de bilmeleri ve hakkında bilgi sahibi olmaları gerekir.

Alan derinliği her zaman fotoğrafçılığın hayati bir parçası olmuştur, ancak çoğu zaman yanlış anlaşılmaktadır. Alan derinliği üç faktör tarafından belirlenir: odak uzaklığı, diyafram boyutu ve özneden kameraya olan mesafe.

Diyafram açıklığı

Bir diğer yazımız olan diyafram açıklığı hakkındaki makaleyi okuduğunuzu ve bunun alan derinliğinde nasıl etkili olduğunu anladığınızı umuyorum. Okumayanlar için kısaca özetlersek, temelde f/1.4 gibi büyük diyafram açıklıkları, görüntünün sadece küçük bir kısmının odakta olmasına ve çok sığ bir alan derinliğine sahip olmasına sebep olur ve f /22 gibi küçük diyafram açıklıklarında ise, neredeyse tüm alanın net olmasına ve çok geniş bir alan derinliğine sahip olmasına sebep olur.

Kameradan Konuya Olan Uzaklık

Kameranız ile nesneniz arasındaki mesafe alan derinliğinizi etkileyecektir. Konunuza ne kadar yakınsanız, alan derinliği o kadar küçük olur. 

Sensör Boyutu

Alan derinliği söz konusu olduğunda, sensör boyutu önemlidir.Temel bir açıklama da bulunursak, daha küçük sensörlere sahip kameralar daha büyük bir alan derinliğine sahiptir. Yine de karşılaştırmanın dikkatlice yapılması gerekir. 

Tam kare (Full Frame) bir kamera ve kırpma sensörlü (Crop) bir kamera alırsanız ve aynı lensleri aynı odak uzaklığına sahip bir düzenleme ile mesafeyi değiştirmeden aynı diyaframla çekim yaparsanız, daha büyük sensörlü tam kare kameraların daha sığ bir alan derinliğine sahip olduğunu görürsünüz.

Portre fotoğrafçılarının Tam kare (Full Frame) kameraları tercih etme eğiliminin nedeni budur. Portrelerinde, aynı diyafram ve mesafeye sahip kırpma sensörlü (Crop) bir kameranın verebileceğinden daha sığ bir alan derinliğini severler.

Alan Derinliğini Hesaplama

Bazı DSLR’ kameralarda alan derinliği ön izleme butonu bulunur. Vizörden bakarken bu düğmeye basarsanız, kamera lensi durdurur ve görüntünüzün nasıl görüneceğini görmenizi sağlar.

Akıllı telefonunuz için alan derinliği hesap makinesi uygulamaları da bulabilir ve kameranızda canlı görüntü varsa, alan derinliğinizin nasıl görüneceğini önizleyebilirsiniz. Aynasız bir kameraya sahip olacak kadar şanslıysanız , dijital vizörde veya LCD’de gördüğünüz, zaten fotoğrafın gerçekte nasıl görüneceğidir.

Bokeh

Alan derinliği konusundayken bahsetmeye değer bir diğer şey de ‘bokeh’. 

Bokeh, sığ alan derinliği görüntülerinde oluşan bulanıklığın göze estetik gelen kaliteyi tanımlamak için kullanılan Japonca bir kelimedir. Sığ alan derinliği görüntülerinde tüm lensler aynı bulanık ‘görünümü’ vermez. Lens, lensin diyafram bıçaklarının (açıklık) şeklinden etkilenerek bokeh’in şeklini ve boyutunu belirler. Yuvarlak bıçaklara sahip lensler, altıgen bıçaklı olanlara göre bulanıklıkta daha dairesel, daha yumuşak kürelere sahip olacaktır. 

Son düşünceler

Alan derinliğini sanatsal olarak ne zaman ve nasıl kullanacağınızı bilmek, her çekim yapmak istediğinizde alan derinliğinizi körü körüne hesaplamaktan daha önemlidir. Yapabileceğiniz en iyi şey pratik yapmaktır. Konu alan derinliği olduğunda kameranızın ve lenslerinizin neler yapıp yapamayacağını tam olarak anlamaya başlayacaksınız ve farklılıkları da daha net göreceksiniz.

Umarım bu makale alan derinliğini ve onu etkileyen tüm faktörleri anlamanıza biraz yardımcı olmuştur.